بررسی تطبیقی عدالت ترمیمی دردادرسی کیفری اطفال در حقوق ایران وآمریکا

عدالت سزا دهنده که ناظر به جرم است و عدالت بازپرورانده که ناظر به بزهکار است و هر دو به عنوان مدل کلاسیک یا سنتی عدالت کیفری مشهور شده اند در دهه های اخیر ، با ایرادهای مختلفی که متوجه کارآیی و عملکرد آنهاست روبه رو هستند. عده ای از جرم شناسان و حقوقدانان ، تحت تأثیر دستاوردهای عمدتا بزه دیده شناسی حمایتی و فعالیتهای جنبش طرفدار حقوق زن و زنان بزه دیده ، مدل «عدالت ترمیمی» را مطرح کرده اند ظهور مفهوم عدالت ترمیمی (rosrorative justice)مخصوصا" در دادرسی اطفال حاصل تحول در نگرش ها و دیدگاه های عمومی حقوقدانان کیفری،جرم شناسان و مجریان نظام کیفری نسبت به عدالت کیفری مبتنی بر«جزا و سرکوب» (retributive justice) و عدالت کیفری مبتنی بر«اصلاح و تربیت (rehabilitative justice) است که در پیوند با مفاهیم انسانی و فرهنگ و ارزش های جامعهء مدنی،عدالت کیفری خلاق و پویائئ را معرفی می کند.این پدیده ی نوظهور،صرف نظر از پیشینه های تاریخی و فرهنگی و قبل از نظریه پردازی،ابتدا در خلال برنامه های مختلف خانواده ی عدالت ترمیمی،نظیر میانجی گری کیفری،محافل تعیین حکم و مجازات، گفتگوی گروه های خانوادگی و...تجربه شده و سپس اصول اساسی و اهداف و کارکردهای آن تئوریزه شده است.عدالت ترمیمی تعریف نوینی را از مفاهیم سنتی و کلاسیک حقوق جزا و کارکرد نهادهای حقوق کیفری را ارائه داده و در عمل نیز اثرات قابل ملاحظه ای بر سرنوشت اصحاب دعوی کیفری،جامعه ی مدنی و نهادهای نظام عدالت کیفری برجا می گذارد. عدالت ترمیمی ابتدا جرم را تعرض به افراد و مناسبات انسانی تلقی نموده و در مرحلهء بعد،آن را نقض قانون جزا می داند و با در نظر گرفتن منافع اساسی بزهکار و نهادهای جامعه ی مدنی، بزه دیده و نیازهای اساسی او را در تمام مراحل دادرسی کیفری،در محور توجهات قرار می دهد و کارکردها،اهداف و سازوکارهای جدیدی را در رابطه با اعمال دادرسی کیفری و نظام عدالت کیفری معرفی می کند.در سال های اخیر،تلاش های جامعه ی بین المللی در راستای ایجاد استانداردهای واحد در مورد برنامه های عدالت ترمیمی و برنامه های میانجی گری بسیار قابل توجه بوده است؛از آن جمله،توصیه نامه ی شورای اروپا در رابطه با میانجی گری،قطعنامه ی شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد مصوب ژوئیه 2002 را می توان نام برد این مدل به اعتقاد طرفداران آن می تواند علاوه بر حل و فصل اختلافی که با ارتکاب جرم ایجاد شده است، خصومت، تنش و اختلاف ناشی از آن ، بین بزه دیده و بزهکار را در جامعه محلی در چارچوب فرآیند مذاکره و مصالحه جمعی رفع و ترمیم کند..درپژوهش حاضر،ابتدا در مورد مفاهیم،مبانی وپیشینه عدالت ترمیمی دردادرسی کیفری اطفال در حقوق ایران وآمریکا موارد لازم را تبیین نموده وسپس در مورد تحلیل چالشها ،رویکردها،رهیافتها ی موضوع مانحن فیه می پردازیم